Çev. Selim Baltacı
Görünüşe göre, hiç kimse şu an yeniden alevlenen ve tüm dünyada gazete manşetlerinde yer alan Dağlık Karabağ ihtilafının arkasındaki derin jeopolitik mücadeleyi ele almak istemiyor. Son derece yalıtılmış bir bölgede yerel bir anklav[1] hakkında onlarca yıldır devam eden bir hikaye, küresel güç dengesi açısından nasıl daha yaygın sonuçlara sahip olabilir? Örneğin Çin’i, Avrupa’yı ya da Ortadoğu’yu nasıl etkileyebilir?
Hayal ürünü gibi görünse de Ermenistan ile Azerbaycan arasında olup bitenler, özellikle Dağlık Karabağ üzerindeki hakimiyet mücadelesi, kıtalar arası gruplaşmaları değiştirme potansiyeline sahiptir.
Sadece komşu ülkeler bunun hakkında konuşuyorlar, tabii eğer isterlerse. Bu köşe, Karabağ ihtilafının tarihsel mağduriyetleri veya insan hakları ihlalleriyle ilgilenmiyor. Bunlar önemli olmakla birlikte başka yerlerde ayrıntılı olarak ele alınıyor. Hiçbir yerde göremediğiniz şey ise coğrafyada saklı olan süper güçlerin çıkarlarına düzgünce bir bakış.
Azerbaycan’ın iç taraflarındaki Kafkas dağlarının bir çıkıntısı olan ve İran sınırına değecek kadar güneye ulaşan Karabağ haritasına yakından bakın. Lojistik olarak Karabağ tepelerini kontrol eden güç, potansiyel olarak hassas sınır bölgesine de hakim oluyor ve bu da onlarca yıldır akan kanın sebebini gösteriyor. Tartışmanın bu kısmı, coğrafi detaylara dikkat çekmeden anlaşılamaz. Biz bunu iki koridorun hikayesi olarak adlandıracağız. İlki, Zengezur Koridoru. “Zangezur Koridoru”, Karabağ dağlarının gözden kaçırdığı İran-Azerbaycan sınır bölgesi boyunca uzanıyor. Daha sonra Ermeni topraklarının bir kısmından geçiyor ve böylece Azerbaycan’ı doğrudan Türkiye’ye bağlıyor -bu koridor, iki Türk devletinin yeniden kurmayı amaçladığı, uzun süredir kesilmiş bir bağlantı. İşte Zengezur projesiyle ilgili bir yazı.[2] İranlılar ve Ermeniler bu projeye karşı çıkıyor. Moskova da bu projeye muhalifti. Bu proje neden bu kadar önemli? Çünkü “Zangezur Koridoru”, potansiyel olarak Orta Asya’daki Türk cumhuriyetlerini Azerbaycan üzerinden Türkiye’ye bağlayacak “Orta Koridor” olarak adlandırılan çok daha uzun bir kuzey-güney rotasının son ayağı olduğu için. Moskova’nın iki yüzyıl önce Çarlık döneminde yok ettiği ticaret rotası olan İpek Yolu’nu yeniden canlandırabilecek bir demiryolu, karayolu ve çeşitli yakıt boru hatlarından bahsediyoruz.
…
Devamını okumak için Fikirtepe’ye abone ol!
Forbes yazarı Melik Kaylan’dan çevirdiğimiz “The Armenia-Azerbaijan Conflict Can Change The Balance Of Power In Iran, Turkey, Russia, All The Way To China” başlıklı yazısının tamamını okumak için abone olabilirsiniz!
