Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde bir daha cumhurbaşkanı adayı olmayacağına dair yaptığı açıklama kamuoyunda tartışılmaya devam ediyor.
Özellikle AKP’li önde gelen siyasetçiler tarafından anayasaya göre meclisin erken seçim kararı alması durumunda Erdoğan’ın tekrardan aday olabileceğine dair ardı ardına açıklamalar yapılıyor.
Eğer Erdoğan üçüncü kez aday olmak isterse bu, anayasaya göre mümkün ancak siyasi açıdan önemli zorluklar var.
Meclis aritmetiği
Cumhur İttifakı’nın mecliste, AKP’nin 264, MHP’nin 49, Hüda Par’ın 4 ve DSP’nin 1 olmak üzere toplamda 318 vekili bulunuyor. Geçtiğimiz seçim Cumhur İttifakı’yla seçim iş birliği yapan ama kendini ittifak içinde tanımlamayan Yeniden Refah Partisi’nin 4 vekilini bu sayıya katmıyorum.
Dolayısıyla meclisin erken seçim kararı alabilmesi için Cumhur İttifakı partilerine ek olarak 42 vekilin daha erken seçime evet demesi gerekiyor. Çünkü anayasaya göre meclisin erken seçim kararı alabilmesi için 360 vekil gerekiyor.
Diğer bir deyişle, erken seçim için ya CHP ya da DEM Parti’nin de erken seçim kararına evet demesi şart. 38 vekilli İYİ Parti ve 4 vekil daha (örneğin belki YRP) evet derse de erken seçim kararı gene alınabiliyor.
Kılıçdaroğlu’nun geçtiğimiz seçimde Altılı Masa’nın küçük partilerine dağıttığı vekillikler “sayesinde” Cumhur İttifakı, Deva+Saadet+Gelecek+Demokrat Parti ve Yeniden Refah’ı ikna ederse de meclis erken seçim kararı alabiliyor. Ancak bu senaryoda bu beş partinin vekillerinin tamamının firesiz evet demesi gerekiyor. Aynı şekilde Cumhur İttifakı’nın da.
Erdoğan ne yapar?
Kimileri Erdoğan üçüncü kez aday olma yoluna girerse meclise erken seçim kararı aldırtabilmek için ilk olarak Millî Görüşçü veya eski AKP’li bu küçük muhafazakar partilere yöneleceğini düşünüyor ama aslında bu çok doğru olmayabilir. Çünkü bu senaryoda Erdoğan’ın beş farklı partiyle ayrı ayrı müzakereler yürütmesi ve hepsinin ayrı istekleriyle uğraşması gerekecek. Ve bu partilerden bir vekil bile fikrini değiştirse o zaman sürecin zora girme ihtimali doğacak.
O yüzden Erdoğan eğer üçüncü kez aday olmak isterse bence ilk yöneleceği DEM Parti olacaktır. Çünkü 57 vekile sahip DEM Parti blok halinde karar aldığı takdirde Cumhur İttifakı ile beraber Türkiye’yi kolayca erken seçime götürebilir.
Bu senaryoda Erdoğan beş ayrı partiyle değil sadece tek bir partiyle müzakere yürütüp daha kolay sonuç alabilir.
Zaten DEM Parti de geçtiğimiz haftalarda parti içinden gelen çıkışlardan anladığımız üzere Erdoğan’la belli konularda pazarlıklar yürütmeye oldukça açık görünüyor. Dolayısıyla belediyelerine kayyum atanmaması ya da içerideki vekillerinin salınması gibi talepler karşılığında Erdoğan’ın mecliste erken seçim kararına destek olma gibi bir pazarlığa onlar da hayır demeyeceklerdir.
Bahçeli’nin de bu konuda bir engel çıkaracağını sanmıyorum. Bahçeli şu anda iktidarın güvenlik politikalarının çizgilerini belirleyen isim, dolayısıyla Kürt hareketiyle yeni bir çözüm süreci gibi şeylere müsaade etmez. Ama erken seçim için tek seferlik bir pazarlığa da sesini çıkarmaz. Öcalan’ın mektubunun TRT’den okunması gibi hadiseler hatırlanırsa Bahçeli’nin seçim kazanma konularında oldukça pragmatik davranabildiğini biliyoruz.
Gücünü birleştiremeyen muhalefet
Aslında muhalefet geçtiğimiz seçimdeki gibi gücünü birleştirse Erdoğan’ı yeniden aday yapmayabilir. Resmî olarak bunu yapmaya yetkisi ve gücü var.
Ne var ki 2023 Seçimi’ndeki yenilgiden sonra muhalefette böyle bir güç birleştirme motivasyonu artık kalmadı. Muhalefet partileri artık bireysel parti çıkarlarını maksimize edecek doğrultuda hareket etmeye çok daha fazla istekli görünüyor.
Ancak kim bilir, önümüzdeki seçimde CHP İstanbul ve Ankara’yı koruyabilirse umutlar yeniden tazelenebilir. Hatta böyle bir senaryoda ben Erdoğan’ın yaşlılığından ve kariyerini zirvede noktalama motivasyondan kaynaklı olarak üçüncü dönem için cumhurbaşkanı adayı olmayabileceğini de düşünüyorum.
*Yazılar, yazarlarının sorumluluğundadır, Fikirtepe‘nin kurumsal politikasını yansıtmayabilir.
