Erdoğan Yönetiminin Taksim’i 1 Mayıs Gösterilerine Açmaması

Yıllardır alışageldiğimiz görüntülerle bir 1 Mayıs’ı daha geride bıraktık.

Erdoğan yönetimi, İstanbul’daki 1 Mayıs gösterilerinin sol için sembolik önemi olan Taksim Meydanı’nda kutlanmasına gene izin vermedi. Bazı sol örgüt, parti ve sendikalar ise Taksim’de kutlamakta gene ısrar edince polis bu grupları önce durdurdu, sonra biber gazıyla dağıttı ve süreç gene bilindik şekilde sona erdi.

Türkiye’de sol hareketin 1 Mayıs’ı Taksim Meydanı’nda kutlamak istemesi anlaşılabilir. Bu meydanın özellikle 1970’lerden beri gelen sembolik bir önemi var. O dönemden beri Taksim 1 Mayıs gösterileri ile özdeşleşti ve 1 Mayıs’ın burada kutlanması bir geleneğe dönüştü. Bu gelenek anlaşılabilir nedenlerle bugün de sürdürülmek isteniyor.

Ancak Erdoğan yönetimi de 1 Mayıs’ı Taksim’de kutlatmamakta ısrar ettiği için mesele bir inatlaşmaya dönüşmüş durumda.

Aslında İstanbul’un kent yapısının 1970’lerden beri yaşadığı değişimle beraber, Taksim’in artık çok fazla şehir içinde kaldığı ve şehir yaşamını aksatacağı için artık kitlesel gösterilere uygun olmadığı iddia edilebilir. Bu yanlış bir gerekçe sayılmaz. Ancak meseleye diğer taraftan bakarsak polisin 1 Mayıs’ı Taksim’de kutlatmamak için aldığı önlemlerin, 1 Mayıs Taksim’de kutlansa zaten ona yakın derecede şehir yaşamını aksattığı da söylenebilir.

Aslında buradaki bir niyet meselesi. Erdoğan yönetimi, kendi istediği durumlarda bu tür protestolara gayet alan açabiliyor. Örneğin, geçtiğimiz 1 Ocak’ta yapılan Filistin Yürüyüşü’nde Galata Köprüsü’nün trafiğe kapatılması hiç sorun olmamıştı.

Ya da 2010 yılında Erdoğan yönetimi, 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanmasında bir sakınca görmemişti. Çünkü o dönemde 12 Eylül Referandumu’na giden süreçte Erdoğan, taban olarak zayıf ama entelektüel camiada baskın olan sol kesimin en azından bir kısmının bu referanduma olan desteğini sağlamaya çalışıyordu. Nitekim sağladı da. 12 Eylül 2010 Referandumu’ndan evet çıktıktan sonra, 1 Mayıs 2011 ve 2012’de de Taksim’de kutlandı ancak 2013’te tekrar yasaklandı.

Yani Erdoğan meseleye ya ideolojik ya da çıkar odaklı yaklaşıyor. Sonuçta sağcı bir lider olduğu için kendisini solun Taksim geleneğini sürdürmek zorunda hissetmiyor. İşten bir çıkarı olmadığı sürece de yetkisini kullanarak Taksim’i gösterilere açmıyor.

Tabii bu açmamada Gezi Parkı Eylemleri’ni de mutlaka anmalıyız. 2013 yılında Taksim’de haftalarca süren eylemler o dönemde Erdoğan yönetimini oldukça zor durumda bırakmıştı. Erdoğan’ın Taksim’in bir daha gösterilerle anılan bir yer olmamasını istemesi de 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanmasını engellemesinde büyük bir etken olmalı.

Ancak burada belirtilmesi oldukça zaruri olan bir husus, Erdoğan yönetiminin Taksim’de 1 Mayıs gösterilerine izin vermeyerek aslında bir kez daha anayasayı ihlal ettiği. Çünkü Ekim 2023 tarihli Anayasa Mahkemesi kararına göre iktidarın 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanmasını engellemesi gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği anlamına gelmekte.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni anayasa yapımı konusunda sık sık çağrı yaptığı ve CHP ile görüşmeler yürütmek istediği bugünlerde, Anayasa Mahkemesi kararının bir kez daha çiğnenmiş olması ayrıca manidar ve kendisinin anayasa konusunda samimi olmadığını gösteren bir başka karine.

Ancak işin hukuksal boyutunun ötesinde şunu da atlamamak gerekiyor: Bugün Türkiye’de işçilerin çoğunluğu Erdoğan’a oy vermekte. Erdoğan da sonuçta pragmatik bir siyasetçi. Eğer 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanmasının engellenmesi işçileri gerçekten rahatsız ediyor ve bu durum Erdoğan’a bir oy kaybı olarak dönecek olsa Erdoğan Taksim’i gösterilere derhal açar.

Demek ki Türkiye’de işçi sınıfı 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanıp kutlanmamasını o kadar da umursamıyor. Bunu bu kadar umursayanlar ise sanki daha çok işçi sınıfı adına konuştuğunu iddia edenler gibi duruyor.

Bu da Türkiye’de solun üzerinde uzun uzun düşünmesi gereken bir konu.

*Yazılar, yazarlarının sorumluluğundadır, Fikirtepe‘nin kurumsal politikasını yansıtmayabilir.

** Bu yazıya şu şekilde atıf verebilirsiniz:

Emrah Gülsunar, “Erdoğan Yönetiminin Taksim’i 1 Mayıs Gösterilerine Açmaması” https://www.fikirtepemedya.com/siyaset/erdogan-yonetiminin-taksimi-1-mayis-gosterilerine-acmamasi/ (Yayın Tarihi: 2 Mayıs 2024).

***Bu yazıyı PDF olarak indirebilirsiniz: